(The Turkish Post) – KEMAL ALBAYRAK
Umberto Eco, “Hafızanın iki işlevi vardır. Biri hepimizin bildiği gibi, daha önceki deneyimlerimizin verilerini, hatıralar şeklinde muhafaza etmektir; diğeri de onları süzgeçten geçirip, bazılarının kayıp gitmesine izin vermek, bazılarını da saklamaktır.” der. Devamında da şunları söyler: “İnsanların, biri fiziksel, diğeri ruhsal olmak üzere iki zayıf yönü vardır. Fiziksel zayıflıkları, er ya da geç ölecek olmaları, ruhsal zayıflıkları ise ölecekleri için üzülüyor olmalarıdır.”
Bunu vermemdeki amaç, kesilmeyen faturanın karşılığını, ayrışan toplumdan kesmek anlayışı. Tevfik Fikret ‘Sis’ şiirinde istibdadı anlatır. Tabiatın sisi geçer ama, yönetimin verdiği sis unutulmuyor.
2025 Bütçesi TBMM’den geçti. Bazen yerinde dinledim, iktidarın kendi verilerinden sorguladım. Bu bütçenin, topluma ‘sis’ yaşattığı halde, nasıl algılarla gerçekleri saptırdığını gördüm. İkna gücüyle yapılan acılar, sisler, kirlilikler, şiddet kullanarak yapılanlardan daha fazladır. Toplumlar, bulunduğu dönemin, kelebek etkisi yaratan olayların nedenlerini, sonuçlarını önceden yargılayamıyor. Bağlılık, çıkar, körlük ve algılar buna engel oluyor.
Şikayet ediyor ama bizim tayfa ‘olsun’ diyebiliyor. Çıkara göre savunma ayrışması öne çıkıyor. Yönetimin karnesinde de böyle.
2025 bütçesi iktidarın verilerine göre, gider 14 trilyon 731 milyar lira, gelir 12 trilyon 800 milyar lira. 12 trilyon 651 milyar lira vergi toplanacak. 2019-2024 arasındaki 5 yıllık vergide artış yüzde 1.241 olmuş. 1 trilyon 950 milyar lira faiz ödemesi yapılmış. 5,7 liranın 1 lirası faize gitmiş.
Dindarlık kılıfıyla, iktidarın fetvacıları hazır olunca ayrışma yolları belli. Bu faize ödenen para ile ekonomi uzmanları, emekliye 10 bin 500 TL ilave ödeme yapılabilir diyor. Kamu-özel işbirliği projelerine ödenen para artırılmış, tabi esas ortaklar emri belli ki, 162,4 milyardan, 202 milyara çıkmış.
Mahsuni’nin ‘ye babam ye ye’ türküsü aklıma geldi. 2018 yılında, bu iktidar bir kanun çıkardı. Tarıma bütçeden ayrılan pay yüzde 1’in altında olmayacak diye. Şu an 636 milyar olması gerekirken, 135 milyar liraya düşmüş. Kanuna bile uyulmamış. Bu bilgiler sorgulanırsa, her alanda iflas, azınlığa israf, şatafat, çoğunluğa sefalet ayrışması görülür. Suriye’de kahramanlık hikayelerini, Emevi camii namaz görselini, teröristle ilan edilenle aynı arabada olmak, Süleyman Şah türbesi kahramanlığı, acılarını, ileride göreceğiz. Sahiplenmede bile tereddüt eden bir kahramanlık. Biz varız, biz yokuz algısı. Vesayet. Yanlış bilgi felakete götürüyor milleti. Uyarıcılar da bağımlı yargıçların hücumuna tabi.
‘Herostratik Şöhret’ diye bir kavram var. Şöhret uğruna her türlü zarar verici, yıkıcı eylemi yapmayı, ayrıştırmayı ifade eder. ‘Herostratos Sendromu’ da tanınmak uğruna insanlara ve çevreye zarar veren, saldırılar gerçekleştiren kişileri tanımlar. Şimdi burada tercih ayrıştırma mı, birleştirme mi? Sorgulamak, incelemek gerekmez mi? Taraf, gerçeklerin yanında olmaktır. Hür düşünmedir. Bütün olumsuzluklar bütçe gerçeklerinde görüldüğü gibi ekonomik bağımsızlığı olmayanların siyasi bağımsızlığı olmaz. Ayrışma tercihi, siyasi bağımsızlığı tercih edenlerle olmalıdır. Kötülüğün sıradanlaştığı yerde, iyi, erdemli, dürüst kalabilenlerin ayrışması önemlidir. Kirliliklere tabi olan birliktelikler yanlıştır. Yanlış zamanda doğru yerde bulunmak ayrışması ahlakidir. Sorun yaratanların karşısında, sorun çözenlerle birlikte ayrışması, önemlidir.
Aptallar, başa gelen felaketi, başlarına gelince, bilgeler ise felaketi başa gelmeden önce anlarlar. Bilgelerin olduğu ayrışmaya dahil olmak birlikteliği önemlidir. Herkes düşüncelerinde yanılabilir, ancak aptallar bir türlü yanıldıklarını anlamazlar. Anlayış, algılama gücü ve akıl, bilge kişilerde olur. Bilge kişiler yoksa ayrışma kötülüklerde olur. İnsan, açlıklar, yokluklar, sömürüler, sefaletler, aşağılanmalar altında yaşamaya devam eden ayrışmayı tercih ediyorsa, bizim ayrışmamız bu değildir. Cemil Meriç’in dediği gibi ‘namuslularla namussuzların ayrışmasındaki birleşmemiz, namuslularla kaynaşmadır.’ Akıl, bilim, adalet, demokrasi, ahlak budur. Nardugan Bayramınız kutlu olsun.