(The Turkish Post) – Temiz Hava Hakkı Platformunun (THHP) her yıl düzenli olarak hazırladığı kara raporuna göre ülke nüfusunun en az yüzde 92’si kirli hava soluyor.
Raporda, fosil yakıtlara bağımlılığın en önemli çevresel bedellerinden birinin hava kirliliği olduğuna işaret edilerek ilk kez meme kanseri ile hava kirliliği arasındaki ilişkinin ortaya konduğuna dikkat çekildi. Hava kirliliği sonucu gerçekleşen ölümlerin hem sayısal hem de orantısal olarak önceki yıllara göre daha fazla olduğu bilgisi verilerek “Temiz hava politikalarıyla Türkiye’de 68 bin 440 kişinin hayatını kaybetmesinin önüne geçilebilirdi” denildi.
İZMİR ALARM VERİYOR
Kara raporda hava kirliliğine yol açan partikül maddeler PM10 ve kanserojen PM2.5, üç büyükşehir olan İstanbul, Ankara ve İzmir’de düzenli ve yeterli ölçülmediği belirtilerek “İzmirlilerin ulusal mevzuatın koyduğu sınır değerin üstünde kirli hava soluduğu. Ankara ve İstanbul ise bu limitin sınırında” olduğu belirtildi.
EN ÇOK ÖLÜM HAKKÂRİ’DE
Hava kirliliğine bağlı ölümlerde yüzde olarak en yüksek bir önceki yıl birinci sırada olan Batman’ın yerini Hakkâri aldı. Hakkâri’de hava kirliliğine bağlı olarak 230 kişi hayatını kaybederken bu ölümlerin yüzde 41’inin önlenebileceği biliniyor. Ölüm oranlarında Hakkâri’yi Batman, Şırnak, Muş, Malatya, Iğdır, Şanlıurfa, Ağrı, Osmaniye ve Gaziantep gibi iller takip ediyor. Ancak hava kirliliğine atfedilen ölümlerin sayısal olarak en fazla olduğu il 8 bin 357 ölümle İstanbul.
AĞIR SANAYİ BÖLGELERİNDE İZLEM SINIRLI
Türkiye genelinde 2023’te 380 adet hava kalitesi izleme istasyonu olmasına rağmen, tüm istasyonlarda mevzuata göre izlenmesi gereken parametrelerin tamamına bakılmadığı belirtilerek “Dokuz ilde hiçbir istasyonda yıllık PM10 değerlerini hesaplamak için yeterli veri yok. Kirliliğin yoğun olduğu bilinen Sakarya-Hendek OSB, Kocaeli-Gebze OSB ve Kocaeli- Dilovası-İMES OSB 2 istasyonlarında 2022 ve 2023 yılları boyunca hiç PM10 ölçümü yapılmadı” bilgisi verildi.
FOSİL YAKIT BAĞIMLILIĞI AZALTILMALI
Türkiye’de hava kirliliğinin ve buna bağlı sağlık sorunlarının yol açtığı ölümlerin azaltılması için şu öneriler sıralandı: “Türkiye enerjide fosil yakıtlara bağımlılığını hızla azaltmalı. Ulusal hava kalitesi standartları iyileştirilmeli. PM2.5 için ulusal limit değer belirlenmeli ve yürürlüğe alınmalı. Hava kalitesi izleme çalışmaları iyileştirilmeli. Ağır sanayi bölgelerinde hava kalitesinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve yönetimi sistematik hale getirilmeli. Hava kirliliğinin sağlık etkileri saha çalışmaları ile araştırılmalı. Türkiye imzaladığı hava kalitesine yönelik uluslararası sözleşmeleri uygulamalı.”
