(The Turkish Post) – Türkiye’den kaçırılan Bubon Antik Kenti kökenli Septimius Severus Heykeli, Perge kökenli 2 heykel başı, Çatalhöyük kökenli ana tanrıça gibi bazıları M.Ö. 6’ncı bin yıla tarihlenen toplam 12 eser, ABD’den iadesi sonrası Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve ABD Büyükelçisi Jeffry Flake’in katılımıyla düzenlenen törenle Antalya Müzesi’nde sergilenmeye başlandı.
Müzede özel bir bölüm oluşturulan 12 eser, törenin ardından sergilenmeye açıldı.
ABD İLE İŞBİRLİĞİ SAYESİNDE
Manhattan Bölge Savcılık Ofisi, Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Birimi (HSI) ile geliştirilen iş birliğinin bir başka başarılı sonucu olarak iadesi sağlanan kültür varlıklarının, çok nitelikli eserler olduğunu belirten Bakan Ersoy, şöyle konuştu:
“Bunlardan Perge Antik Kentimizden çıkarılmış iki heykele ait başlar, bilim insanlarınca yapılan değerlendirmelere göre M.S. 3’üncü yüzyılda yontulmuştur. Söz konusu heykellerin gövdelerinin daha erken dönemlerde işlenmiş olduğu ve imparatorları tasvir ettikleri, başların ise geç antik çağda yeniden çalışıldığı anlaşılmıştır. Bu başlar, uzun yıllardır yurt dışında, iki ayrı koleksiyonda bulunuyordu. Bunların kazılardan çıkan hangi gövdelere ait olabileceğine yönelik daha önce yapılan çalışmalar ışığında araştırmalarımızı sürdürüyoruz. Bu araştırmalar bu eserlerden şu an için biri hakkında net sonuç verdi. Antalya Arkeoloji Müzesi uzmanlarımız ile Antalya Restorasyon ve Konservasyon Laboratuvarı uzmanlarımız, ABD’den iadesi sağlanan heykel başlarından ilkini gövdesiyle birleştirdi. Bu sayede bugün bu eseri bir bütün olarak görebiliyoruz.”
ESERLER HAKKINDA
Bakan Ersoy, “Bir diğer eserimiz ise 1960’lı yıllarda çok yoğun kaçak kazıya maruz kalan Bubon Antik Kenti kökenli Septimius Severus heykelidir. Geçen sene kasım ayında iadesini sağladığımız ve yine aynı alandan yasa dışı götürülmüş olan Lucius Verus heykelimizde olduğu gibi, ‘eserin kaidesi’, ‘kaidesi üzerindeki yazıt’ ve ‘ayaklarının oturması için hazırlanmış yuvaların ölçüsünün tutarlılığı’, ‘bir kaçak kazıcının günlüğündeki ifadeler’ öne çıkan kanıtlarımız arasında. Çok kıymetli hocamız Prof. Dr. Jale İnan ve Gazeteci Yazar Özgen Acar tarafından 1970’lerden itibaren gerçekleştirilen araştırmalar, soruşturma safhasında kullandığımız dayanaklarımız arasında büyük öneme sahip” diye konuştu.
Bu eserler arasında, tek üretim merkezinin Manisa’nın Kulaksızlar Köyü olduğu bilinen, 6 bin yıllık bir de Kiliya tipi idol bulunduğunu belirten Ersoy, şu bilgileri verdi:
“Benzer bir Kiliya idolü için ABD hukuk mahkemeleri nezdindeki savaşımız devam ediyor. Büst çelenkli bronz portre de ülkemiz kültürel mirası açısından büyük kıymeti olan bir eserdir. M.S. 3’üncü yüzyıla tarihlenen eserin, bir ‘imparator kültü rahibi’ olabileceği veya ‘yarışları düzenleyen bir kişiye ait’ olabileceği düşünülüyor. Batı Anadolu kökenli olduğu stilistik olarak belirlenen büstün iadesinde; ait olduğu bölgede meydana gelmiş kaçak kazı ve benzeri adli kayıtların detaylı derlenmesi ve incelenmesi ile bilimsel raporlar etkili olmuştur. Ayrıca, Şanlıurfa kökenli boğa arabası, Çatalhöyük, Hacılar kökenli heykelcikler, Milattan Önce 2’nci bine tarihlenen Doğu Anadolu bezemeli vazo, Roma dönemine ait askeri diploma gibi Anadolu’ya ait binlerce yıllık kültür varlıklarını burada sizlerle buluşturabilmiş olmak, bizler için büyük memnuniyet vesilesi.”
ABD BÜYÜKELÇİSİ: ÇOK BÜYÜK KEYİF ALDIM
ABD Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne kültürel varlıkların kaçakçılığında yaptığı mücadele için teşekkür ederek, “Kültür varlıklarının ülkeye geri döndürülmesinden açıkçası bir büyükelçi olarak bundan çok büyük keyif aldım. Yıllar sonra burada, ait oldukları yerdeler. Bu eserlerin geri getirilmesinin arkasında çok büyük hikayeler var. Ülkelere döndürülen bu kültürel varlıklarla ilgili biz Amerika kurumları olarak Türkiye’nin kültür varlıklarına son derece saygı duyuyoruz. Anadolu’ya ait bu eserler ait oldukları yere er ya da geç döneceklerdir. Bu eserlerin buradan yağmalanarak uzaklaştığını biliyoruz, dolayısıyla burada örneğin Roma İmparatoru Septimius Severus heykeli, Perge’den kaçırılan 2 heykel başının geri döndürülmesi kesinlikle çok önemli ve olması gerekenin yapılmış olduğunu söyleyebilirim” dedi.
ABD ve Türkiye’nin kültür varlıklarının geri döndürülmesi için bir protokol imzaladığını belirten Jeffry Flake, “Yağma ve kültür varlıklarının geri dönüşüne yönelik savaşıyor ve ülkeye geri döndürülmesi için baskı kurmaya çalışıyoruz. Hepimizin çabalarıyla bunlar gerçekleştirildi. Kültür varlıkları çok önemli, kıymetli ve korunmalıdır” diye konuştu. Bakan Ersoy ve ABD Büyükelçisi Flake, açılış töreninin ardından sergilemeye açılan eserleri birlikte gezerek, inceledi.